Crossaction eğitim merkezlerinde çocukların ruhsal kazanımlarını da gözlemlemekteyiz. Sosyal çevreyle uyumu, paylaşımcılık, yardımseverlik, kazanma-kaybetme, başarı için çaba gibi birçok alanda gözlemleme fırsatı bulunmaktadır. Çocuklarımızın psikolojik olarakta rahatlamalarını sağlayan egzersiz çalışmalarında ayda en az bir kez gözlemleme yapılarak sonuçlar doğrultusunda daha başarılı ve sağlıklarına önem veren yetişkenler olmasını amaçlamaktayız.
Konuyla ilgili Amerika da yapılan birkaç araştırmayı sizlerle paylaşmak istedik.
Uzun ve sağlıklı bir yaşam için devamlı olarak egzersiz yapılması gerektiğini biliyoruz. Ancak,
Z kuşağındaki nesil her geçen yıl daha az aktif hale geliyor. Bu gençlerimizde ve çocuklarımızda daha açık bir şekilde görülmektedir. Amerikan Kalp Derneği ortalama bir çocuğun günde 4-6 saat bilgisayarda, TV izleyerek ya da video oyunları oynayarak geçirdiğini bildirmektedir. Açıkçası çocuklarımızı hareketli hale getirmek için uzun bir hayattan bahsetmemiz yeterli olmayacaktır. Ama onlara başarıdan bahsedersek ne olur?
Araştırmalar göstermiştir ki egzersiz ile okul performansının ilgisi büyüktür. The Journal of Exercise Physiology tarafından yaklaşık olarak 900,000 orta-okul yaşında çocuk üzerinde araştırma yapılmış ve standart bir başarı testi ile fiziksel fitness ve performans değerlerine bakılmıştır. Matematik ve okumanın yanında altı fitness hedefi konulmuştur. Genel fitness skorları ve ortalama başarı skorları birbirleri ile bağlantılı olarak artış göstermektedir. Çocuk ne kadar fit ise, test sonuçları da o kadar yüksek gelmektedir. Bu da genel fitness ve akademik başarı arasında pozitif bir ilişki olduğunu ortaya koymaktadır. 2005 yılında New Scientist dergisi tarafından verilen rapora göre haftada üç kez yürümek öğrenme, konsantrasyon ve soyut muhakeme yeteneklerimizi yüzde 15 arttırmaktadır. Aynı yazı, Birleşik Krallık'ta 10 ve 11 yaşlarında olan ve bu egzersizleri haftada dört kez yapan çocukların sınavlarında daha başarılı olduklarını söylemektedir.
Okuldaki başarılar doğrudan beynin fonksyon seviyeleri ile ilişkilidir. Acta Psychologica (2003) bilinç üzerine kısa dönemlerde yapılmış olan düzinelerce araştırmadan alınan istatistikleri derlemiş ve analiz etmiştir. Bulguları ise bilinç işlevinin ne kadar faydalı olduğunu bir kez daha göstermiştir. Egzersizin faydaları arasında aşağıdakiler de gösterilmiştir: dikkat verme görevi kapsamında beyin değişiklikleri daha iyi bir performans gösterilmesine neden olmuştur; planlama ve organizasyon dahil olmak üzere bellek işlemleri ve yönetsel fonksiyonlar için daha gelişmiş bir soyut muhakeme yeteneği elde edilmiştir; ve birden fazla işi daha etkin bir şekilde yapabilme becerisi kazanılmıştır. Bilim adamları yalnızca nedensel bir ilişki üzerinden varsayımlarda bulunmaktadırlar. Kesin olan şey ise egzersizin serebral kan akışını arttırdığı, bundan dolayı da beyin hücrelerinin gerekli olan besinleri ve oksijeni daha fazla elde ettiği ve beynin fizyolojisini daha iyi bir duruma getirdiğidir. Ayrıca artan bu kan akışı sayesinde serebral kan damarları genişlemektedir ve daha sağlıklı ve etkin bir beyin oluşmasını sağlamaktadır. Belki de daha önemlisi sinir hücrelerinin ve nöral yolların oluşması ve saklanması açısından egzersizin desteğidir.
Egzersiz "nörotransmitterler" olarak bilinen kimyasalların beyne iletimini olumlu bir şekilde etkilemektedir. Nörotransmitterler anksiyete ve depresyon gibi bilinci baskılayıcı koşulların negatif etkilerini azaltarak beyin fonksiyonlarına büyük ölçüde destek sağlamaktadır. Bu da yürümenin fiziksel doğasının stresi azaltarak bilinci arttırmasından kaynaklanan bir etki olarak görülebilir.
Egzersiz ile alakalı olan bu nörotransmitterler iletimi aynı zamanda "beyinden kaynaklanan nörotrofik faktör" ya da BDNF olarak da bilinen en önemli bileşenlerden bir tanesinin üretilmesini sağlamaktadır. BDNF beynin genel performansını artırır. Ayrıca belirtilene göre nörotransmitterlerde meydana gelecek bir artış oluşan hatıraların kilitlenmesine ve daha iyi saklanmasına neden olmaktadır. Yükseltilen bu beyin fonksiyonları okuldaki başarıyı da arkasından getirmektedir.
Peki beynin olumlu yönde gelişimi için ne kadar egzersiz yapılması gerekmektedir? Bilim adamları bilişsel faydaların sağlanması için ihtiyaç duyulan egzersize yeni yeni değer vermeye başlamıştır. Ancak araştırmalar tarafından raporlanan bilgilere göre egzersizin gerçek avantajları aerobik egzersizlerin planlanan periyodlarından kaynaklanan faydaları sadece düzenli olarak egzersiz yapılması halinde elde edilebilmektedir. Bir kez egzersiz yapılması bile faydalı iken, devamlı olarak egzersiz yapılması ile beynin fonksiyonlarının ne denli gelişebileceği bilinmektedir. Bu da çocuklarımızın günlük olarak spor aktivitelerinde yer almalarının ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Çocukların ve gençlerin sağlığı için gereken sorumluluğa ebeveynler tarafından sahip olunması gerekmektedir. "Çocukların Sağlıklı Alışkanlıklar elde etmesi için On Yöntem" adlı bir makalesinde Amerikan Kalp Derneği çocukların hayat boyu sağlıklı faaliyetler içinde bulunması için gerekenleri, "olumlu rol modelleri olarak ebeveynlerin görevleri" ve "aile faaliyetleri" ile birlikte bir liste şeklinde yayınlamıştır. Uzmanlar yalnızca okula dayalı fiziksel programların yeterli olmadığını belirtmiştir. Bunun yerine, çocuklara ve gençlere planlı egzersiz seanslarının değeri öğretilmelidir. Bu da hayat boyu devam edecek alışkanlıkların kazandırılması konusunda yardımcı olacaktır.
Thomas Jefferson "güçlü bir vücut aklı da güçlendirir" demiştir. Günlük olarak iki saat egzersiz yapılması gerektiğine ilişkin tavsiyesi biraz aşırı olabilir ancak fikirleri modern bilim tarafından desteklenmektedir. Beyin fonksiyonları egzersiz tarafından olumlu etkilenmektedir. Çocuklarımızın başarısını garanti edemesek de onları teşvik ederek ve düzenli bir şekilde egzersiz yapmalarını sağlayarak bilinç kazanmaları konusunda kesinlikle yardımcı olabiliriz.
Kaynaklar
Alzheimer’s Association. srchalz.org. “Physical Exercise ‘Pumps Up’ Your Brain, Too,” April, 2006.
Bower, Bruce. www.sciencenews.org. “Neural Again Walks Tall,” February 21, 2004.
Douglas, Kate, et. al. www.newscientist.com. “11 Steps to a Better Brain,” May 28, 2005.
Elias, Marilyn. www.usatoday.com. “Want a Sharp Mind for the Golden Years?,” August 17, 2005.
The Franklin Institute. www.fi.edu. “The Human Brain-Exercise,” March 28, 2006.
Gavin, Mary L., M.D. www.kidshealth.org. “Exercise,” February, 2005.
King, Delores, Boston Globe staff. www.edupr.com. “Exercise Seen Boosting Children’s Brain Function,’ November 9, 1999.
Lowenstein, Marisa, Health Magazine. www.lime.com. “Working Out for Body and Brain,” March 3, 2006.
Real, Royane. How You Can Be Smarter, excerpt taken from
www.smartwalks.com.
www.americanheart.org “Top Ten Ways to Help Children De- velop Healthy Habits,” April 9, 2006.
www.NextGenerationFitnessUSA.com. www.wikepedia.org.
Zadmin, S. www.schizophrenia.com “Exercise Boosts Brain Func- tion,” September 1, 2005.
